عوامل تاثیرگذار بر قیمت پرینتر سه بعدی
برای ما ایرانی‌ها قیمت یک کالای مفهوم نسبتاً متفاوتی با شهروندان دیگر کشورهای جهان دارد. به این دلیل که ما همیشه در حال تجربه کردن تحولات قابل پیش‌بینی و غیرقابل پیش‌بینی در قیمت کالاهای متفاوت هستیم. قیمت پرینتر سه بعدی هم از این قاعده مستثنی نیست. در زمان نگارش این مقاله نرخ تورم به طور سرسام‌آوری در حال افزایش است. بسیاری از ایرانی‌ها روزشان را با این سوال شروع می‌کنند که “امروز ارزش واحد پولی ملی ما تا چه حد نسبت به دیروز کاهش پیدا کرده است”.
کاهش ارزش نرخ برابری ریال نسبت به ارزهای خارجی، تورم سرسام‌آور و روزانه، عدم ثبات در بازار و صنعت و در نتیجه فلج شدن کارآفرینان برای برنامه‌ریزی و توسعه، ایجاد مشکلاتی بانکی در روند واردات کالا، جنگ روانی و فشارهای روحی ناشی از شرایط جاری مملکت و چالش‌های بسیار جدی دیگر، بر بازار ساخت افزایشی هم سایه‌ی سنگینی افکنده است.
در صنعت ساخت پرینترهای سه بعدی، از یک منظر می‌توان پرینترهای سه بعدی را به دو دسته‌ی تولید داخل و تولید خارج تقسیم‌بندی کرد. از طرفی به دلیل مشکلاتی که به آن‌ها اشاره شد، قیمت پرینتر سه بعدی به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. خصوصاً پرینترهای سه بعدی که به طور کامل از خارج از کشور وارد می‌شوند.
ناگفته نماند که برندهای داخلی پرینتر سه بعدی هم قیمت‌ها را تا حد زیادی افزایش داده‌اند. به این دلیل که تقریباً تمام قطعات پرینترهای سه بعدی تولید شده در داخل ایران، از خارج از کشور وارد می‌شود و قیمت این قطعات هم مانند تمام کالاهای وارداتی افزایش زیادی پیدا کرده است.
در ایران پارامترهای نامتعارف و پیش‌بینی‌نشده‌ای می‌توانند بر قیمت پرینترهای سه بعدی تاثیر منفی بگذارند. با این حال می‌توان گفت که تا حد زیادی قیمت پرینتر سه بعدی در ایران هم از قواعد کلی جاری بر بازار پرینترهای سه بعدی جهان تبعیت می‌کند.
داستانی کوتاه و جالب از تاثیر عوامل نامتعارف بر قیمت فیلامنت پرینتر سه بعدی در ایران
در زمان نگارش این مقاله، مرداد۹۷، بعد از گذشت سه ماه از صعود روزانه‌ی نرخ ارزهای خارجی و بحران‌های مالی متعدد، فیلامنت که ماده‌ی اولیهی پرینترهای سه بعدی است در ایران نایاب شده است. به عنوان نمونه کمتر از سه ماه قبل می‌توانستید فیلامنت PLA سفید با قطر ۱٫۷۵ میلی‌متر و با برند Anet را به راحتی با قیمت ۷۰ هزار تومان تهیه کنید. ولی در زمان نگارش این نوشته، شما حتی با پرداخت ۲۰۰ هزار توامن هم نمی‌توانید همان فیلامنت را تهیه کنید.
به بیان دیگر، مشکل موجود در این بازار، تنها گران شدن فیلامنت پرینتر سه بعدی همچون کالاهای دیگر نیست، بلکه نایاب شدن این کالا است. دلیل عمده نایاب شدن برخی از انواع پرکاربرد فیلامنت پرینتر سه بعدی FDM را می‌توان سخت شدن واردات و افزایش ریسک مالی آن دانست. به همین دلیل دیگر کسی تمایلی به پذیرش این ریسک ندارد و عملاً فیلامنتی به طور عمده وارد ایران نمی‌شود.
از طرف دیگر شرکت‌هایی که پیش از این دست به فروش فیلامنت پرینتر سه بعدی می‌زدند، این روزها ترجیح می‌دهند که فیلامنت‌های موجودشان را انبار کرده و تنها برای مصرف خودشان استفاده کنند. به این دلیل که فروش فیلامنت پرینتر سه بعدی به صورت خام، سود کمتری نسبت به حالتی دارد که شرکت‌ها قطعه‌ی ساخته شده با پرینترهای سه بعدی را به فروش برسانند.
همانطور که اشاره شد، می‌توان گفت که قیمت پرینتر سه بعدی در ایران هم از یک سری قواعد کلی تاثیر می‌پذیرد. هر خریدار پرینترهای سه بعدی باید این قواعد را بشناسد تا بتواند به مناسب‌ترین پرینتر سه بعدی، با در نظر گفتن کاربرد و ویژگی مورد نظرش و همچنین بودجه‌ی پرداختی برسد.
در ادامه به مهم‌ترین عوامل کلی تاثیرگذار در تعیین قیمت پرینتر سه بعدی خواهیم پرداخت. با توجه به این که پرینترهای سه بعدی FDM متداول‌ترین نوع پرینتر سه بعدی هستند، به این گونه از پرینترهای سه بعدی به طور خاص اشاره خواهیم کرد.
تاثیر تکنولوژی ساخت بر قیمت پرینتر سه بعدی
اصلی‌ترین عامل موثر بر قیمت پرینتر سه بعدی، تکنولوژی مورد استفاده در آن پرینتر سه بعدی برای ساخت قطعات است. تفاوت قیمت تکنولوژی‌های مختلف اغلب بسیار چشم‌گیر است. به بیان دیگر اغلب قیمت تکنولوژی‌های مختلف پرینترهای سه بعدی اغلب در کلاس‌های کاملاً متفاوتی است.
به عنوان مثال در زیر به قیمت چند برند مطرح در زیرتکنولوژی‌های مختلف پرینت سه بعدی اشاره می‌کنیم تا تفاوت مقیاس قیمت پرینتر سه بعدی در تکنولوژی‌های مختلف روشن شود.
قیمت پرینترهای سه بعدی FDM
قیمت پرینترهای سه بعدی SLA/DLP
قیمت پرینترهای سه بعدی SLS
قیمت پرینترهای سه بعدی PolyJet
همانطور که در جدول‌های بالا دیده می‌شود، محدوده‌ی قیمت پرینتر سه بعدی به تکنولوژی ساخت آن وابسته است.
اگر تمایل دارید با “پرینت سه بعدی” به طور بنیادین آشنا شوید، مطالعه‌ی مقاله‌ی “پرینت سه بعدی چیست؟ از کاربردها، مواد و تکنولوژی‌های آن چه می‌دانید؟” را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
تاثیر ابعاد ساخت بر قیمت پرینتر سه بعدی
ابعاد قطعه‌ای که یک پرینتر سه بعدی توانایی ساخت آن را دارد، تاثیر به‌سزایی در قیمت پرینتر سه بعدی دارد. هرچه اندازه‌ی ساخت یک پرینتر سه بعدی بزرگتر باشد، قیمت آن نیز افزایش پیدا می‌کند.
برند
اختلاف قیمتی که برند بر روی کالاهای مختلف ایجاد می‌کند در همه‌ی کالاها و دستگاه‌ها وجود دارد. خواه برند ناشی از نام یکی کمپانی باشد، خواه برند مرتبط بتا نام کشور باشد. این قاعده در مورد قیمت پرینتر سه بعدی هم صدق می‌کند.
به عنوان نمونه، در زمینه‌ی ساخت پرینترهای سه بعدی FDM، برندهای آمریکایی حرف اول را در زمینه‌ی کیفیت ساخت می‌زنند. به همین دلیل مدل فروش آن‌ها بر مبنای قیمت بالاتر و استفاده از مواد مصرفی انحصاری همان برند است. همچنین برندهای آمریکایی پرینتر سه بعدی FDM حرف اول را در قیمت‌گذاری پرینترهای سه بعدی هم می‌زنند.
از طرفی برندهای چینی همانند اغلب محصولاتشان، در زمینه‌ی اقتصادی بودن و مناسب بودن قیمت پرینتر سه بعدی FDM حرف اول را می‌زنند. اغلب برندهای چینی هم سعی می‌کنند در زمینه‌ی منبع-باز بودن و سازگاری با مواد اولیهی برندهای رقیب، سهم خودشان را از بازار پرینترهای سه بعدی حفظ کنند.
در زمینه‌ی برندهای کمپانی‌ها؛ کمپانی‌های مختلف هر کدام از یک یا چند مزیت کلیدی خودشان در رقابت با برندهای دیگر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال برندهایی چون ۳D Systems، Makerbot، EOS، Stratasys از قدمتشان در زمینه‌ی تولید پرینترهای سه بعدی سود می‌برند. همچنین برند Prusa Original از پیشرو بودن در تولید پرینترهای سه بعدی منبع-باز در رقایت با برندهای دیگر سود می‌برد.
تاثیر کیفیت ساخت بر قیمت پرینتر سه بعدی
هر مدلی از پرینترهای سه بعدی، متناسب با نوع کاربری از کیفیت طراحی و ساخت بدنه و قطعات مختلفی بهره‌مند است. به عنوان مثال برای ساخت یک پرینتر سه بعدی FDM که قرار است به طور رومیزی و در یک مدرسه استفاده شود، هزینه‌ی کمتری برای بدنه‌ی دستگاه می‌شود. به این دلیل که هدف اصلی در پرینترهای سه بعدی آموزشی، نشان دادن و کسب تجربه از ماهیت آن تکنولوژی است. از طرف دیگری برای یک پرینتر سه بعدی FDM که قرار است در یک کارگاه صنعتی استفاده شود و کیفیت خروجی آن مهم است، طراحی بدنه و اجزاء و همچنین جنس مواد سازنده‌ی بدنه دستگاه بسیار مهم است. به این دلیل که دستگاه باید کمترین لرزش را در سرعت‌های بالای ساخت داشته باشد تا کیفیت خروجی قطعات به خوبی حفظ شود.
تاثیر سرعت پرینت سه بعدی بر قیمت
سرعت یکی از عوامل موثر بر قیمت پرینتر سه بعدی است. بازه‌ی سرعت چاپ پرینترهای سه بعدی صنعتی وسیع‌تر از پرینترهای سه بعدی رومیزی است. برای رسیدن به سرعت‌های پرینت بالاتر، علاوه بر استفاده از قطعات الکتریکی و موتورهای گران‌تر، بدنه‌ی پرینتر سه بعدی باید بتواند تحمل جذب لرزش‌های بیشتر را داشته باشد تا از کاهش کیفیت ساخت در سرعت‌های بالا جلوگیری کند.
تاثیر گستره‌ی مواد مصرفی بر قیمت
در اغلب تکنولوژی‌های پرینت سه بعدی، دستگاه‌ها می‌توانند از بازه‌ای از مواد مشابه برای ساخت قطعات استفاده کنند. به عنوان نمونه پرینترهای سه بعدی FDM به طور کلی می‌توانند از ترموپلاستیک‌ها به عنوان مواد اولیه استفاده کنند. ولی متناسب با حداکثر دمای تولیدی نازل پرینتر، دمای صفحه ساخت، بسته بودن یا باز بودن محفظه‌ی ساخت و عوامل ساختاری دیگر، بعضی از پرینترهای سه بعدی FDM توانایی استفاده از گستره‌ی بزرگی از ترموپلاستیک‌ها را به عنوان مواد اولیه دارند و برخی دیگر تنها می‌توان از یک نوع خاص از ترموپلاستیک‌ها استفاده کنند.
این موضوع در مورد قیمت پرینتر سه بعدی SLA هم صادق است. طبیعتاً اگر یک پرینتر سه بعدی SLA تنها بتواند رزین مدل‌سازی استفاده کند نسبت به یک پرینتر سه بعدی SLA دیگر که می‌تواند از رزین مدل‌سازی، رزین ریخته‌گری و انواع دیگر رزین استفاده کند(با فرض برابر بودن بقیه‌ی ویژگی‌هایشان)، قیمت پایین‌ترین دارد.
تاثیر ارتباطات بر قیمت
روش‌های مختلفی برای انتقال فایل طرح سه بعدی به پرینتر سه بعدی وجود دارد. روشی که برای این کار استفاده می‌شود می‌تواند بر روی قیمت پرینت سه بعدی تاثیر داشته باشد. رایج‌ترین روش‌های متداول انتقال فایل سه بعدی آماده‌ی پرینت به پرینترهای سه بعدی شامل SD Card, WiFi, USB و Internal Network است.
در پرینترهای سه بعدی ارزان‌قیمت، اغلب برای جلوگیری از افزایش قیمت پرینتر سه بعدی تنها به استفاده از SD Card بسنده می‌کنند. ولی در پرینترهای سه بعدی گران‌قیمت سعی می‌شود از روش‌ها مختلف انتقال اطلاعات به دستگاه استفاده کنند. دلیل این اقدام هم ساده است؛ در پرینترهای گران‌قیمت روش انتقال اطلاعات، پارامتری تعیین کننده در قیمت نهایی پرینتر سه بعدی نیست!
تاثیر گارانتی و خدمات پس از فروش بر قیمت
اجازه دهید که خیلی زود از توضیح این خصیصه بگذریم! به این دلیل که واضح است که گارانتی و تضمین‌های مرتبط با خدمات پس از فروش می‌تواند بر روی قیمت پرینتر سه بعدی تاثیر مستقیم بگذارد.
در ایران عرف خدمات پس از فروش پرینترهای سه بعدی به این صورت است که معمولاً شرکت‌ها یک سال گارانتی تعمیرات می‌دهند و تا ۳ الی ۵ سال هم خدمات پس از فروش ارائه می‌دهند.
تاثیر خصوصیات جانبی بر قیمت پرینتر سه بعدی
در کنار خواص اصلی که به آن‌ها اشاره شد، برخی از پرینترها دارای خواصی جانبی هستند که می‌تواند بر روی قیمت آن‌ها تاثیر بگذارد. به عنوان نمونه برخی از پرینترها از UPS درونی استفاده می‌کنند تا در زمان قطعی برق، فرآیند پرینت سه بعدی نیمه‌کاره باقی نماند(هرچند که نگارنده ترجیح می‌دهد که UPS به صورت مجزا برای دستگاه تهیه شود). یا برخی از پرینترهای سه بعدی از یک تکنولوژی استفاده می‌کنند که پس از وصل شدن مجدد برق، دستگاه می‌توان ادامه‌ی کار را پی بگیرد. این ویژگی‌ها می‌توان تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر قیمت پرینتر سه بعدی داشته باشد.