حوزهی دندانپزشکی یکی از اولین کاربردهای گستردهی پرینت سهبعدی و اسکن سهبعدی را به چشم خود دید. امروزه اغلب دندانپزشکان و دندانسازان یا از اسکنرها و پرینترهای سهبعدی در لابراتوارهای خود بهره میبرند و یا با آن آشنا هستند. استفاده از اسکنرهای سهبعدی در واقع پیش شرط لازم برای انجام یک پرینت سهبعدی با کیفیت در این صنعت است. برای آشنایی بیشتر با کاربردهای این تکنولوژی در حوزهی دندانپزشکی به راهنمای جامع پرینت سهبعدی دندان مراجعه فرمائید. در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل شما را کاربرد اسکن سهبعدی دندان و کاربردهای آن در دندانپزشکی و دندانسازی آشنا کنیم.
اسکن سهبعدی دندان به آرامی در حال تبدیل شدن به یک روش استاندارد در حوزهی دندانپزشکی و دندانسازی است. این روش کمک میکند تا دندانپزشکان بتوانند تصاویری سهبعدی را از دندانها و حتی ساختارهای درونی دهان و فک تهیه کنند. مزیت بزرگ اسکن سهبعدی دندان در این است که دندانپزشکان میتوانند با استفاده از آن یک مدل دیجیتالی از دندانها و نحوهی قرارگیری آنها بر روی فک و لثه تهیه کنند و آن را در کامپیوتر آنالیز کنند. همچنین دندانپزشکان میتوانند بر روی مدل دیجیتالی دندان به طور دلخواه تغییرات و اصلاحات لازم را بارها و بارها انجام دهند تا به حالت مطلوب خود دست یابند و پس از آن اقدام به اصلاح عملی دندان بیمار کنند. واضح است که چنین امکاناتی هیچگاه در اختیار دندانپزشکان نبوده است.
پیش از آن دنداپزشکان برای دستیابی به تصویری درست از وضعیت چینش دندانها باید از اسکن سیتی استفاده میکردند که علاوه بر مضراتی که اشعهی اکس بر روی بدن بیمار میگذاشت، خروجی به صورت تصویری دو بعدی به دست میآمد که امکان ویرایش کامپیوتری بر روی آن هم وجود نداشت.
اسکن سهبعدی دندان میتواند در هر دو زمینهی دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی مورد استفاده قرار گیرد. به همین خاطر هم امروزه از اسکنرهای سهبعدی مختص دندانپزشکی در حوزههای مختلفی چون پیوند استخوان فک، ایمپلنت، عصبکشی و ارتودنسی مورد استفاده میشود.
مزایای استفاده از اسکنرهای سهبعدی دندان در دندانپزشکی و دندانسازی
۱. عدم استفاده از اشعههای خطرناک: اسکن سهبعدی دندان میتواند تابش اشعههای مضر را به حداقل برساند. همچنین دندانپزشکی میتواند تنها بر روی قسمتی از فک و دندانها که مورد نظر است اسکن سهبعدی را انجام دهد.
۲. سهبعدی بودن خروجی: برخلاف روشهای پیشین تصویربرداری از دهان و دندان که تنها امکان تهیهی تصاویر دو بعدی را میدانند، اسکن سهبعدی دندان این امکان را میدهد که تصاویری سهبعدی از دهان و دندانها تهیه شود.
۳. دقت فوقالعاده: نسبت به قالبگیری سنتی از دندان توسط دندانپزشک، خروجی اسکن سهبعدی دندان دقت بسیار بالاتری دارد.
۴. کارایی: استفاده از اسکن سهبعدی دندان به زمان کمتری نسبت به روشهای قالبگیری و تصویربردداریهای سنتی نیاز دارد.
۵. تکنولوژی همافزا: در صورت استفاده از اسکن سهبعدی امکان تلفیق اطلاعات چند اسکن متفاوت از دهان و دندان و رسیدن به یک مدل سهبعدی کامپیوتری بسیار با کیفیتتر وجود دارد.
۶. غیرتهاجمی: نیازی به گاز گرفتن یک قالب و یا یک قطعه پلاستیکی وجود ندارد! کل پروسهی اسکن سهبعدی دهان و دندان و فک میتواند بدون اینکه بیمار احساس ناراحتی کند به پایان برسد.
چگونه دندانپزشکان و دندانسازان از اسکنر سهبعدی استفاده میکنند؟
با دیجیتالیزه کردن پروسهی کار، دندانپزشکان و دندانسازان میتوانند پروسهی درمان بیماران را سادهتر و کاراتر کنند.
به عنوان نمونه بیماری که نیاز به ایمپلنت دندان دارد میتواند با یک اسکنر سهبعدی دندان (در بعضی موارد حتی از دو نوع اسکنر سهبعدی دندان میتواند استفاده شود) به درک درستی از وضعیت دهان و دندانش قبل و بعد از ایمپلنت برسد. با این روش میتوان کل پروسهی ایمپلنت را با مدل سهبعدی دیجیتالی به بیمار نشان داد.
تکنولوژیها و روشهای اسکن سهبعدی دندان
پروسهها و دستگاههای متفاوتی میتوانند در پروسهی اسکن سهبعدی دندان استفاده شوند که در زیر به سه مورد از اصلیترین آنها خواهیم پرداخت:
تکنولوژیهای اسکن سهبعدی دندان |۱| Cone-Beam Computed Tomography و یا به اختصار CBCT
ماشینهای CBCT با تابش یک سری از شعاعهای کوتاه اشعهی ایکس بر روی صورت و دهان و چرخاندن ۳۶۰ درجهی آن اقدام به تصویربرداری از دهان و دندان میکنند. این پروسه به طور سریع و غیرتهاجمی اتفاق میافتد.
با یکبار تصویربرداری دستگاه CBCT، تصویرهای به دست آمده به یکدیگر متصل میشوند تا بتوانند یک مدل سهبعدی مجازی را بسازند. به خاطر کارایی بالا و امن بودن CBCT، امروزه از آن در ماموگرافی و رادیوتراپی هم استفاده میشود.
نمونهای از یک اسکنر CBCT » اسکنر 3Shape X1
اسکنر 3Shape X1 اولین اسکنر CBCT موجود در بازار است که از ثابتکننده و نگهدارندهی سر استفاده نمیکند و تجربهی راحتتری را برای بیمار فراهم میکند. اسکنر 3Shape X1 از سیستمهای نرمافزاری فیلتر حرکت و میدان دید داینامیک استفاده میکند تا بتواند تصاویری واضحتر و دقیقتری را به عنوان خروجی ارائه دهد.